"Ngoại giao b�ng b�n" từng diễn ra như thế n�o?

[nhatlinhltd]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

C�ch đ�y đ�ng 35 năm, th�ng 4/1971, v�o l�c cao điểm của Chiến tranh Lạnh, cả thế giới kinh ngạc khi đội tuyển b�ng b�n Mỹ được đối thủ kh�ng đội trời chung Trung Quốc mời tới thi đấu ở Bắc Kinh.

V� sao m� một ch�nh quyền do đảng Cộng sản l�nh đạo lại mời những vị kh�ch đến từ quốc gia chống cộng kh�t tiếng nhất?

Thủ tướng Chu �n Lai đ� trả lời c�u hỏi m� cả thế giới đặt ra chỉ v�i ng�y sau khi đội b�ng b�n Mỹ v� c�c nước kh�c đến thủ đ� Trung Quốc. Mời kh�ch thưởng thức những t�ch tr� n�ng, �ng Chu tuy�n bố kỷ nguy�n th� địch v� chiến tranh lạnh giữa Trung Quốc v� Mỹ chấm dứt.


Ph�ng vi�n AP John Roderick (phải) n�i chuyện với c�c sinh vi�n Đại học Thanh Hoa, th�ng 4/1971. (AP)

Đội b�ng b�n của Mỹ c�ng c�c ph�ng vi�n th�p t�ng đ� trở th�nh những mũi t�n đầu ti�n xuy�n thủng bức tường th� địch giữa hai quốc gia, tạo điều kiện cho chuyến thăm lịch sử của tổng thống Mỹ khi đ� l� Richard Nixon 10 th�ng sau đ�. Trong lịch sử, chưa bao giờ thể thao được sử dụng l�m c�ng cụ th�c đẩy ngoại giao một c�ch hiệu quả đến thế.

Sau một hồi kinh ngạc, thế giới đặt t�n cho sự kiện n�y biệt danh "ngoại giao b�ng b�n", n� cho thấy sức mạnh của thể thao trong việc gi�p c�c nước ngồi lại với nhau. V� 35 năm sau, Bắc Kinh đang tất bật chuẩn bị cho Olympics 2008, hy vọng Thế vận hội sẽ tạo ra một h�nh ảnh đẹp đẽ hơn nữa của Trung Quốc trước con mắt thế giới về một con rồng vươn m�nh.

Nh�n lại đầu năm 1971, đất nước Trung Quốc dưới sự l�nh đạo của Mao Trạch Đ�ng đ�ng cửa với hầu hết c�c nước tr�n thế giới v� kh�ng c� bất cứ mối quan hệ n�o với Mỹ. Bắc Kinh li�n tiếp từ chối những lời đề nghị viện trợ thi�n tai của Washington. Ph�a Mỹ cũng kh�ng k�m khắc nghiệt. Năm 1956, Ngoại trưởng khi đ� l� John Foster Dulles từng đe dọa bỏ t� bất kỳ ph�ng vi�n Mỹ n�o nhận lời mời đến Trung Quốc.

Lời mời bất ngờ được ph�a Trung Quốc đưa ra sau khi c�c cầu thủ nước n�y gi�nh chiến thắng trong giải b�ng b�n thế giới ở Nagoya, Nhật Bản. Ngo�i c�c cầu thủ Mỹ, c�n c� c�c ph�ng vi�n được cấp visa đi theo l� John Rich v� Jack Reynolds của NBC, c�ng với John Roderick của AP.

T�nh to�n kh�n ngoan n�y được cho l� xuất ph�t từ thủ tướng Chu �n Lai, vị ch�nh kh�ch rất tinh tế v� c� tư tưởng quốc tế. �ng muốn thiết lập quan hệ ngoại giao với Washington, coi đ� l� vũ kh� chống kế hoạch mở rộng phạm vi ảnh hưởng của phe th�n Li�n X�.


Richard Nixon (tr�i) v� Mao Trạch Đ�ng tại Bắc Kinh năm 1972. (AP)

Lo ngại vấp phải một sự phản đối c�ng khai từ Nixon - vốn nổi tiếng chống cộng, Chu quyết định thử phản ứng của c�ng ch�ng Mỹ. C�n c� điều g� tốt hơn l� thể hiện thiện ch� đối với c�c cầu thủ b�ng b�n Mỹ - những người xếp hạng 17 tr�n thế giới (trong khi Trung Quốc vừa gi�nh hạng nhất)? Nếu phản ứng của dư luận Mỹ bất lợi, Trung Quốc cũng kh�ng bị mất mặt.

Tuy nhi�n, trong cuốn "Mao: C�u chuyện chưa từng được biết" viết về tiểu sử của nh� l�nh đạo Trung Quốc do Jung Chang v� Jon Halliday viết, th� Mao Trạch Đ�ng mới ch�nh l� người quyết định việc mời c�c vị kh�ch Mỹ.

Thực tế l� v�o thời điểm đ� - giai đoạn giữa của C�ch mạng Văn h�a do Mao, vợ Giang Thanh v� một số nh�n vật nữa khởi xướng - Mao Trạch Đ�ng c� rất nhiều quyền lực. Ảnh v� c�c trước t�c của �ng được v� c�ng tr�n trọng, thậm ch� t�n s�ng.

Khi đo�n vận động vi�n v� ph�ng vi�n Mỹ tới, họ nh�n thấy những đ�m đ�ng tươi cười ch�o đ�n, trong tay mang những cuốn Mao tuyển, trong c� ghi những lời gi�o huấn của nh� l�nh đạo.

Từ ng�y 8 đến 18/4/1971, c�c vận động vi�n b�ng b�n Mỹ đ� chứng tỏ họ l� những nh� ngoại giao tuyệt đ�ch, chỉ bằng ch�nh sự hiện diện ở Trung Quốc. Ở bất cứ nơi n�o họ tới - Vạn l� Trường th�nh hay cung điện ho�ng gia - họ đều ch�m ng�i cho những tr�ng vỗ tay v� reo h�. "Meiguo ren hen hao - Người Mỹ rất tốt", đ�m đ�ng h� vang. Sự cổ vũ c�ng lớn hơn khi c�c tay vợt thi đấu giao hữu trước 18.000 kh�n giả.

Đội nam Trung Quốc thắng 5-3 v� đội nữ thắng 5-4, trong sự theo d�i chăm ch� v� cổ vũ nhiệt liệt của kh�n giả. Sau đ� hai b�n trao qu� lưu niệm v� nắm tay nhau c�ng bước ra khỏi s�n đấu. Cảm gi�c chung của những người Mỹ khi đ� l� ph�a Trung Quốc đ� cố để kh�ng l�m đội Mỹ ngượng v� tỷ số qu� c�ch biệt.

C�c cầu thủ Mỹ được đối xử rất trịnh trọng, v� được thết những bữa ăn 8 m�n, được đi chơi Thượng Hải v� thăm th� n�i rừng. C�c ph�ng vi�n theo đo�n được ph�p chụp thoải m�i v� đ� đốt hơn 3.000 m phim m�u trong suốt chuyến thăm.

Những g� m� đội b�ng b�n Mỹ nhận được ở Trung Quốc đ� g�p phần quan trọng đưa đến quyết định của Nixon: thăm Bắc Kinh v�o đầu năm 1972. Chuyến thăm được đ�nh gi� l� đ� l�m thay đổi mạnh mẽ c�n c�n Chiến tranh Lạnh. N� phục vụ kế hoạch của Nixon l� r�t khỏi Việt Nam v� l� một trong những quyết định được người Mỹ hoan ngh�nh nhất trong cả nhiệm kỳ tổng thống đầy s�ng gi� của �ng n�y.

Nhưng m�i tới 8 năm sau đ�, Mỹ v� Trung Quốc mới ch�nh thức thiết lập quan hệ ngoại giao v� trao đổi đại sứ. Khi đ�, Mao Trạch Đ�ng đ� qua đời, v� những người kế nhiệm �ng - với tư tưởng thực tế - đ� thực hiện c�ng cuộc cải c�ch, đưa Trung Quốc trở th�nh chủ nh� của Đại hội thể thao thế giới 2008 - một điều kh� tưởng tượng v�o thời điểm 1971.

T. Huyền (theo AP, SD Table Tennis Association)